Grzyby gatunkami. Maślak szary.

Maślak szary Suillus viscidus to mniej znany, niż maślak zwyczajny, przedstawiciel rodzaju maślaków. Jak pozostali krewni ten maślak też jest jadalny. Spotkacie to tylko pod modrzewiami bo mikoryzuje właśnie z tymi drzewami tak jak inny, też rzadki grzyb, borowiec dęty.

Maślak szary nazywany jest maślakiem lepkim bo podczas wilgotnej pogody skórka jego kapelusza staje się wyjątkowo śluzowata. Przed obróbką trzeba ją usunąć z grzybów albo wymoczyć maślaki - przeczytaj dlaczego!

Jak wygląda maślak szary? 

Kapelusz maślaka szarego może dorastać do 10-13 cm średnicy. Początkowo wypukły, z wiekiem rozpościera się, staje poduchowaty a nawet płaski, najczęściej z garbkiem na środku. Pokryty bardzo śluzowatą, ale łatwą do zdjęcia skórką. Za młodu brzeg podwinięty i połączony z trzonem białawą osłoną rurek. U starszych owocników ze zwisającymi resztkami tej osłony. Powierzchnia kapelusza nieco nierówna, po deszczu lub rosie lepka i mokra, a w okresach suchych promieniście włóknista, łuseczkowato spękana. Koloru białosiwego, szarożółtego, czasami z zielonawym, czerwonawym lub fioletowym odcieniem.

Od spodu kapelusza hymenofor rurkowaty. Rurki długie, przyrośnięte lub nieco zbiegające na trzon. Koloru białawego, siwego, z wiekiem ciemnoszarego, szarobrązowego. Pory duże, kanciaste, szerokie i wydłużone promieniście. Siwe, z wiekiem siwobrązowe. Po uszkodzeniu ciemnieją.

Trzon maślaka lepkiego  dorasta do 10 cm wysokości. Jest walcowaty, mięsisty, pełny w środku, z pałkowatym zgrubieniem u podstawy. Koloru siwego, żółto siwego, zwykle nieco jaśniejszy od kapelusza. Powierzchnia poniżej strefy pierścieniowej ciemniejsza, brązowawa,  nieregularnie jamkowata, powyżej lekko siatkowana. Pierścień cienki, szybko zanika pozostawiając tylko obwódkę na trzonie.

Miąższ maślaka szarego początkowo zwarty, szybko staje się miękki. W kapeluszu koloru białawego, z wiekiem szarawego z niebieskawym odcieniem. Przecięty nad rurkami  sinieje. W trzonie włóknisty, koloru żółtawego, potem brązowawego. Smak łagodny, zapach owocowy, kwaskowy. Jak większość maślaków owocniki bardzo często już wcześnie są zaczerwione.

Sprawdź czy znasz te grzyby? 

Gdzie szukać maślaków szarych? 

Maślaki lepkie to dość rzadkie grzyby. Rosną zawsze pod modrzewiami, z którymi tworzą mikoryzę. Szukajcie ich w lasach podgórskich i górskich, na wapiennym podłożu. Wyrastają pojedynczo lub w rozproszonych grupach. Pojawiają się od czerwca do października. Z modrzewiami związane są też inne gatunki grzybów m.in maślak żółty.

Czy maślaki szare to grzyby jadalne? 

Tak, wszystkie gatunki maślaków są jadalne. To smaczne i cenione przez smakoszy grzyby. Trzeba jednak zbierać je uważnie bo często nawet młode sztuki bywają zaczerwione. Z maślaka lepkiego trzeba zdjąć skórkę przed dalszą obróbką. Te maślaki można gotować, dusić, smażyć czy marynować. Nie polecam maślaków do suszenia bo są zwykle bardzo mokre, ale jeśli ktoś się uprze to można.

Zobacz przepis na zupę z maślakami!

Na zdjęciu niżej widzicie trzy gatunki maślaków, od lewej: maślak zwyczajny, maślak szary i maślak żółty. Wszystkie znalezione w tym samym lesie, lesie iglasto liściastym, mieszanym, z modrzewiami, w październiku 2016 r. Ależ to było wspaniałe grzybobranie! 

źródło :  
B. Gumińska, W. Wojewoda „Grzyby i ich oznaczanie”
M. Fluck „Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie”
E. Gerhardt - Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik – 2006  
P.Skoubla "Wielki atlas grzybów", Elipsa, Poznań 2007